Objawy, po których możemy rozpoznać zmęczenie
- ogólne osłabienie i ciężkość kończyn, trwające dłużej niż zwykle po wysiłku fizycznym lub umysłowym
- utrudniona koncentracja (niechęć do myślenia o czymkolwiek)
- utrata zainteresowania codziennymi czynnościami, np. toaletą, przygotowaniem posiłków
- bezsenność lub nadmierna senność
- brak uczucia odprężenia i regeneracji sił po śnie
- zaburzenia emocjonalne (smutek, frustracja, drażliwość, złość)
- wyraźne problemy z zapamiętywaniem (roztargnienie, zapominanie)
Zmęczenie w nieuleczalnej chorobie może mieć swoją konkretną przyczynę, np. niedokrwistość, zaburzenia elektrolitowe itp.
Gdy zauważysz u chorego objawy przewlekłego zmęczenia, należy o tym porozmawiać z lekarzem i jeżeli to możliwe zastosować odpowiednie środki farmakologiczne.
Działania pomocne w zmniejszeniu zmęczenia chorego
- Aktywność fizyczna chorego
- Zmniejszenie stresu związanego z chorobą
- Prawidłowe odżywianie chorego
Sposoby radzenia sobie ze zmęczeniem chorego
Aktywność fizyczna
- Umiarkowane ćwiczenia fizyczne, dostosowane indywidualnie, wpływają korzystnie na samopoczucie chorego. Brak ruchu jest jednym z czynników nasilających objawy zmęczenia, dlatego w terapii dąży się do zwiększania aktywności fizycznej.
- Aktywność ruchową chorego zwiększamy poprzez namówienie go do zmiany pozycji w łóżku, np. obrotu na drugi bok, przyjęcia pozycji siedzącej na łóżku lub wózku, poprzez spacer na wózku lub przy asekuracji.
- Osoby w lepszej kondycji mogą korzystać z treningu marszowego, jazdy na rowerku stacjonarnym.
- Drobne prace domowe, tj. obieranie warzyw, ścieranie kurzu z mebli są również dobrym sposobem na walkę ze znużeniem. Dodatkowo, wykonanie tych czynności podnosi poczucie własnej wartości i daje satysfakcję z pożytecznej pracy.
- Dzięki aktywności fizycznej poprawia się nastrój chorego, dochodzi do uwolnienia hormonów szczęścia, które również powodują zmniejszenie dolegliwości bólowych. Poprawia się również jakość snu i zmniejsza się uczucie zmęczenia. Dodatkową zaletą wysiłku jest profilaktyka przykurczy, osłabienia i zaniku mięśni oraz powikłań, tj. odleżyny, zapalenie płuc, osteoporoza. Podczas aktywności poprawia się krążenie oraz wydolność oddechowa.
Zmniejszenie stresu związanego z chorobą
- Bardzo dobre efekty daje terapia zajęciowa, np. robótki ręczne, prace plastyczne, czytanie, słuchanie muzyki, korzystanie z technik relaksacyjnych.
- W miarę możliwości należy zachęcać chorego do podtrzymywania zainteresowań i hobby. To pomoże zapomnieć o chorobie i poprawi samopoczucie.
- W uzyskaniu wyciszenia i odprężenia pomogą także ćwiczenia oddechowe, wykonywane w rytm muzyki relaksacyjnej.
- Nieocenioną pomocą w likwidacji napięcia i stresu jest rozmowa z psychologiem lub z osobami znajdującymi się w podobnej sytuacji życiowej (korzystanie z grup wsparcia).
- Dobrze sprawdzi się prowadzenie dzienniczka - rodzaju pamiętnika, w którym znajdą się informacje dotyczące zmęczenia i samopoczucia. Systematyczne notatki ujawnią porę dnia, w której zmęczenie jest największe, a także podpowiedzą jakie czynności powodują nadmierne znużenie. Dzienniczek pozwoli wyciągnąć wnioski, w jaki sposób należy zmienić plan dnia oraz czy podejmowane wysiłki przynoszą oczekiwane efekty.
- Aby opis intensywności odczuwanego zmęczenia był jak najbardziej wiarygodny, możemy poziom zmęczenia przedstawić w skali liczbowej, gdzie „0” oznacza brak zmęczenia, a „10” oznacza maksymalne zmęczenie.
- Znużenie w końcowej fazie życia jest traktowane jako objaw zejściowy, zmniejszający cierpienie. Nie należy go leczyć. Dowiedz się jak poznać, że chory umiera.
Prawidłowe odżywianie
- Poznaj główne zasady żywienia, stosuj odpowiednią dietę dla chorego.
- Zadbaj o odpowiednie odżywienie chorego.
- Dowiedz się co zrobić, jeśli chory nie chce jeść.