Objawy wskazujące na rozpoczęcie czasu umierania
- Zmiany w wyglądzie, często zaostrzenie rysów twarzy, twarz wydaje się ściągnięta, występuje szare zabarwienie skóry wokół ust.
- Zmiany skórne będące wynikiem coraz mniej wydolnego układu krążenia, np. zasinienie palców u rąk i stóp, plamy opadowe (sinoczerwone przebarwienia) na nogach, na plecach w okolicy krzyżowej.
- Postępujące osłabienie i związany z nim brak samodzielnego wykonywania czynności.
- Nadmierna senność i splątanie, brak reakcji na bodźce.
- Pobudzenie, niepokój, zaburzenia świadomości.
- Zmiany w oddychaniu – spłycony oddech, bezdechy czyli momenty, kiedy chory przestaje oddychać i nagle zaczyna znowu oddychać, duszność.
- Słabo wyczuwalne tzw. nitkowate tętno.
- Rzężenie przedśmiertne (charczący oddech).
- Problem z przyjmowaniem posiłków, płynów i leków.
- Nasilenie dolegliwości bólowych związanych z chorobą, ale też dodatkowo wynikających z ciężkiego stanu chorego: ból w jamie ustnej, ból wynikający z unieruchomienia chorego i odleżyn, zatrzymania moczu, zaparć.
- Chory może wyciągać ręce jakby kogoś widział, rozmawiać o bliskich którzy już zmarli, mówić że umiera, odchodzi, idzie do domu….
Jak rozpoznać, że chory zmarł?
- brak oddechu, obserwowany przez kilka minut
- nie wyczuwa się akcji serca, tętnienia na tętnicy szyjnej
- lekko otwarte powieki bez reakcji przy dotyku powiek
- lekko otwarte usta, niekiedy wyciek śliny z kącika ust, rozluźniona szczęka
- brak jakiejkolwiek reakcji na bodźce
Co zrobić w przypadku śmierci bliskiego?
- Należy poinformować lekarza (lekarza POZ, lekarza opieki hospicyjnej) o zaobserwowanych objawach. Jeśli zgon nastąpi w weekend lub nie mamy dostępu do lekarza należy wezwać Pogotowie Ratunkowe.
- Lekarz, po zbadaniu osoby i stwierdzeniu zgonu, wystawia dokument potwierdzający śmierć.
- Obowiązkiem jest pozostawienie ciała jeszcze przez minimum dwie godziny w miejscu stwierdzenia zgonu.
- Po tym czasie można zgłosić przewiezienie ciała przez zakład pogrzebowy.
- W okoliczności śmierci osoby, jej ciało powinno zostać przygotowane, okryte z zachowaniem pełnej godności należnej osobie zmarłej. Jeśli to możliwe ciało należy położyć na wznak. Nie należy podwiązywać brody, ponieważ na szyi zostają ślady.