Celem ćwiczeń oddechowych jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania układu oddechowego przez zwiększenie ruchomości klatki piersiowej i poprawę siły mięśni oddechowych, głównie przepony oraz mięśni międzyżebrowych zewnętrznych. Naucz się prowadzić ćwiczenia oddechowe u chorego.
Co dają ćwiczenia oddechowe?
• nauka prawidłowego oddechu
• dotlenienie organizmu
• zapobieganie dusznościom
• utrzymanie/ zwiększenie ruchomości klatki piersiowej i przepony
• usprawnienie odksztuszania zalegającej wydzieliny, nauka efektywnego kaszlu
• rozluźnienie i relaks (co może mieć działanie również przeciwbólowe)
Pamiętaj:
- Praktycznie wszystkie ćwiczenia oddechowe można stosować w wielu jednostkach chorobowych. Szczególną uwagę należy zwrócić na choroby zlokalizowane w narządach wewnętrznych, np. w przypadku zawału mięśnia sercowego. Wówczas wymagana jest zgoda lekarza prowadzącego, by wykonywać ćwiczenia oddechowe.
- Intensywność i rodzaj ćwiczeń oddechowych można dowolnie zmieniać i dostosowywać do indywidualnych potrzeb chorego.
- Stan chorego decyduje o tym, w jakiej pozycji wykonuje on ćwiczenia. Jeśli stan pozwala, zachęcamy chorego do wstawania z łóżka, ćwiczeń w pozycji siedzącej, do spacerowania. Jeśli chory źle znosi pionizację – ma długotrwałe nudności, wymioty, nieustępujące w ciągu minuty, zawroty głowy – może ćwiczyć w pozycji leżącej.
- Rozmawiaj z chorym, pytaj co jest dla niego ważne, przypominaj, że ćwiczenia oddechowe przynoszą ulgę w dusznościach, pomagają lepiej oddychać.
- Przypominaj choremu o ćwiczeniach, ale nie naciskaj. Niech chory sam zdecyduje czy i kiedy chce ćwiczyć oraz jak długo będą wykonywane ćwiczenia oddechowe.
- Każdy oddycha w swoim tempie. Tempo oddychania powinno być podyktowane przez chorego. Nie wolno nam pośpieszać chorego, ani spowalniać jego oddechów, to indywidualna sprawa.
- W czasie jednej serii ćwiczeń oddechowych wystarczy kilka (max. 5-6) oddechów pogłębionych, następnie robimy przerwę na inne ćwiczenia lub odpoczynek.
- Zbyt długie i głębokie oddychanie może prowadzić do hiperwentylacji, zwłaszcza podczas ataku paniki spowodowanego nasilającą się dusznością. W takiej sytuacji uspokój chorego, zapewnij o swojej obecności, spróbuj odwrócić uwagę chorego. Zobacz, co robić przy panice oddechowej.
- Ważne, aby ćwiczyć oddechowo zanim pojawią się objawy duszności.
- Chorym, którzy nigdy nie ćwiczyli oddechowo należy dobrze wytłumaczyć i pokazać, na czym polegają ćwiczenia, co mają na celu. Instruktaż dla opiekuna i chorego dotyczący ćwiczeń oddechowych możesz uzyskać od fizjoterapeuty.
- Pomocni będą lekarze specjaliści z zakresu pulmonologii, kardiologii, psychologii.
- Jeżeli chory kwalifikuje się do opieki paliatywnej, bezpłatne konsultacje z fizjoterapeutą uzyskasz w Poradni medycyny paliatywnej w twoim regionie.