Instrukcja mycia jamy ustnej chorego

  • Powiedz choremu co zamierzasz zrobić, uzyskaj jego zgodę. Zapewnij choremu intymne warunki w trakcie wykonywania toalety jamy ustnej.
  • Podłóż ręcznik pod szyję, aby nie zabrudzić piżamy. 
  • Załóż rękawiczki ochronne, a w sytuacji kiedy chory może zakażać – koniecznie maseczkę ochronną.

Gdy chory ma własne zęby

  • Umyj zęby przy pomocy szczoteczki, pasty, kubka z wodą. Przygotuj miseczkę do wypluwania wody przez chorego. 
  • Umyj język chorego używając specjalnej szczoteczki z wypustkami lub gąbki do czyszczenia jamy ustnej - dostępne w aptekach (cena ok. 2 zł za sztukę).
  • Zaproponuj choremu wypłukanie ust płynem do płukania jamy ustnej (ważne aby nie zawierał alkoholu, który podrażnia śluzówkę). 
  • Jeżeli jest potrzeba użycia preparatu grzybobójczego, zakrop pipetą preparat na język chorego i poproś aby samodzielnie rozprowadził preparat po wnętrzu jamy ustnej. 

Gdy chory ma protezę (w tym częściową protezę)

  • Poproś chorego o wyjęcie protezy. Dla wielu osób jest to krępujące, dlatego zapewnij choremu kubek (nieprzeźroczysty, najlepiej z przykrywką), który może postawić w zasięgu ręki. Dbaj o wymianę wody w kubku na czystą. 
  • Jeśli czynność ta wymaga twojej pomocy - unieś górną wargę chorego i chwytając delikatnie o górny brzeg protezy (różowy element imitujący dziąsła) naciskaj powoli w dół lub w górę, ściągając protezę.
  • Jeśli ta czynność jest dla ciebie trudna, załóż podwójną maseczkę, rękawiczki i okulary ochronne.
  • Umyj protezę szczoteczką do zębów i specjalną pastą lub włóż do pojemnika z tabletką do czyszczenia protez.
  • Podaj choremu kubek z wodą do przepłukania jamy ustnej, podstaw pod brodę miseczkę do wyplucia wody.
  • Miękką szczoteczką do zębów wyczyścić delikatnie dziąsła i język (masując lub ruchem wymiatającym wyciągnij resztki, których nie udało się pozbyć przy płukaniu).
  • Zaproponuj choremu wypłukanie ust płynem do płukania jamy ustnej (ważne aby nie zawierał alkoholu, który podrażnia śluzówkę). 
  • Jeżeli jest potrzeba użycia preparatu grzybobójczego, zakrop pipetą preparat na język chorego i poproś aby samodzielnie rozprowadził preparat po wnętrzu jamy ustnej. 
  • Nie obawiaj się, czy uda się z powrotem założyć wyjętą protezę. Kształt protezy sprawia, że przy delikatnych i cierpliwych ruchach z pewnością zamocujesz protezę z powrotem.  

Gdy chory nie ma ani zębów ani protezy 

  • Wyczyść jamę ustną (dziąsła i język) chorego miękką szczoteczką lub specjalną gąbeczką, przeznaczoną do higieny jamy ustnej. Możesz użyć też specjalnej nakładki na palec lub gazika owiniętego wokół palca.
  • Zaproponuj choremu wypłukanie ust płynem do płukania jamy ustnej (ważne, aby nie zawierał alkoholu, który podrażnia śluzówkę). 
  • Jeżeli jest potrzeba użycia preparatu grzybobójczego, zakrop pipetą preparat na język chorego i poproś aby rozprowadził preparat po wnętrzu jamy ustnej. 
     

Oprócz produktów do czyszczenia jamy ustnej (pasta, płyn do płukania), stosuj napary i płukanki ziołowe (gdy chory nie jest uczulony na żaden ze składników). Pielęgnację jamy ustnej wspomagają np. rumianek – działa ściągająco, przeciwzapalnie, mięta – odświeża, zielona herbata – pomaga regulować produkcję śliny.

Pielęgnacja jamy ustnej przy dolegliwościach chorego

Nadmierna suchość w ustach

  • Jest częstą dolegliwością chorego, spowodowaną niedostateczną ilością przyjętych płynów, chorobami np. cukrzyca lub choroby tarczycy lub przebytym leczeniem onkologicznym.
  • Objawy suchości w ustach to: popękane usta, obecność ran, nieustanna chrypka, suche bolące gardło i podatność  na przeziębienia, nieprzyjemny zapach lub smak języka, trudności w połykaniu pokarmów. 
  • Pomocne będą produkty: żel do uzupełniania śliny (cena ok. 40 zł), spray nawilżający jamę ustną (cena ok. 22 zł). Jeśli chory ma silne dolegliwości zapalne i bólowe jamy ustnej należy poprosić o pomoc lekarza, który zaleci profesjonalne preparaty celowane na konkretne problemy. 
     

Dolegliwości bólowe spowodowane owrzodzeniami nowotworowymi w jamie ustnej

  • Pamiętaj, że wszelkie czynności, nawet wykonane bardzo ostrożnie, mogą podrażniać oraz spowodować niebezpieczne krwawienia w jamie ustnej. 
  • Uważnie dobieraj środki do pielęgnacji, aby nie nasilały dolegliwości. Używaj preparatów i płynów bezalkoholowych.
  • Gdy u chorego pojawia się krwawienie, przerwij czynności, daj choremu wypłukać usta zimną wodą i zastosuj preparaty osłonowe przy podrażnieniu błon śluzowych (do kupienia w aptece). 
  • Zamiast czyszczenia i płukania jamy ustnej – umyj wnętrze jamy ustnej rozcieńczonym płynem do płukania jamy ustnej z wodą 1:1, przy pomocy jednorazowej gąbeczki do czyszczenia jamy ustnej.
     

Nudności przy toalecie jamy ustnej

  • Gdy tylko zauważysz odruch wymiotny u chorego – przerwij mycie na chwilę. Jeżeli przy kolejnej próbie odruchy będą nadal występować oznacza, że zbyt daleko wkładasz szczoteczkę, gąbkę lub nakładkę na palec. 
  • Gdy chory ma nudności stale, dowiedz się jak postępować przy takich dolegliwościach.
     

Gdy chory jest nieprzytomny

  • Zachodzi konieczność regularnego odsysania wydzieliny z dróg oddechowych oraz śliny. Do oczyszczania służy specjalny ssak medyczny do odsysania wydzieliny z górnych dróg oddechowych i jamy ustnej. Używanie tego urządzenia wymaga instruktażu i zachowania odpowiednich zasad sanitarnych.
  • Czyść jamę ustną bez płukania - pędzluj rozcieńczonym płynem do płukania jamy ustnej lub wodą. 
  • Jeśli stan chorego nie pozwala na użycie wody i pasty, możesz zastępczo użyć pianki do higieny jamy ustnej. Dostępna w drogeriach (cena ok. 25 zł).

Jeśli podczas toalety jamy ustnej dojdzie do zachłyśnięcia, przewróć chorego na bok, lekko unosząc, ewentualnie energicznie, ale z wyczuciem poklep po plecach aby odkaszlnął.

Gdy chory straci przytomność, ułóż chorego w pozycji bocznej bezpiecznej i wezwij pogotowie.

Jeśli w trakcie czynności dolegliwości chorego nasilą się:

  1. Zachowaj spokój

    Przerwij czynności i zachowaj spokój, co zapewni poczucie bezpieczeństwa choremu.

  2. Ustabilizuj stan chorego

    Spróbuj ustabilizować stan chorego: podaj zalecane leki, spróbuj zmniejszyć lęk chorego.

  3. Odłóż czynności na później

    Spróbuj wrócić do danej czynności później, np. za kilka godzin. 

contact

Nie znalazłeś pomocnych materiałów?

Pomóż nam rozwijać pomocnik online dla opiekunów osób nieuleczalnie chorych w domach. Napisz do nas i zgłoś temat, którego brakuje.

NAPISZ DO NAS