Fizjoterapia w terminalnym stadium choroby
Na Facebooku
Na Linkedinie
W wiadomości
KopiujFizjoterapia u schyłku życia koncentruje się na niwelowaniu przykrych objawów choroby.
Celem fizjoterapii w terminalnym okresie choroby jest:
- uśmierzanie bólu
- zmniejszenie duszności
- redukcja obrzęku chłonnego
- zapobieganie odleżynom
- poprawa sprawności i wydolności fizycznej
- zapobieganie zmęczeniu
- utrzymywanie aktywności ruchowej
Zasady wykonywania ćwiczeń nie różnią się od ogólnie przyjętych w onkologii, jedynie zmniejsza się ich intensywność, dostosowując do możliwości chorego.
W terminalnym okresie choroby nowotworowej podstawowe znaczenie mają ćwiczenia łagodzące objawy towarzyszące temu okresowi
- Ćwiczenia oddechowe
- Ćwiczenia skutecznego kaszlu
- Ćwiczenia utrzymujące sprawność i wydolność fizyczną w pozycji siedzącej lub leżącej
- Ćwiczenia relaksacyjne (trening autogenny Schultza, relaksacja progresywna Jacobsona)
Pamiętaj:
- Istotne znaczenie mają ćwiczenia mięśni kończyn dolnych (a pośrednio również mięśni brzucha), które zwiększając przepływ krwi, zapobiegają tworzeniu się:
• zakrzepów w dużych naczyniach żylnych (łydki),
• obrzęków kończyn dolnych,
• zaników i przykurczów dużych mięśni,
• zaparć – dzięki ćwiczeniom poprawia się perystaltyka jelit. - Częste przyjmowanie pozycji siedzącej lub stojącej zwiększa pracę mięśni oraz poprawia funkcję wszystkich narządów i układów wewnętrznych.
- Chory powinien jak najczęściej lub jak najdłużej przebywać poza łóżkiem, co również łagodzi nudności, wymioty, zaparcia.
- Główne zasady fizjoterapii to: ćwiczyć często, ale w krótkich seriach; zajmować się najważniejszymi problemami chorego; działać cierpliwie ale konsekwentnie.
- Przyczyną bólu w terminalnym okresie choroby (zwłaszcza pośrednio związanego z chorobą nowotworową lub jej leczeniem) jest często ograniczenie aktywności ruchowej. Brak ruchu powoduje bolesne skurcze mięśniowe, kolki jelitowe i zaparcia, głównie u chorych długo leżących w łóżku.
- Chorzy, martwiąc się postępem choroby (często borykając się również z depresją), rezygnują z aktywności fizycznej, odmawiając podjęcia współpracy.
- Jeżeli stan fizyczny chorego na to pozwala warto wstawać z łóżka i wykonywać nawet najlżejsze ćwiczenia. Pomoże to w pokonaniu zmęczenia i depresji.
- Poprawa stanu zdrowia może nastąpić, gdy chory mobilizuje własne siły i własną wolę. Jeśli chory nie ma sił ani motywacji, nie możemy go zmuszać do ćwiczeń. Warto wtedy zwrócić się o poradę do fizjoterapeuty i psychologa.
- Jeżeli jest taka możliwość warto skonsultować plany fizjoterapeutyczne z lekarzem. Może się okazać że chory nie wie wszystkiego na temat swojego stanu zdrowia. Np. nalega na pionizację, chodzenie a tymczasem ma liczne przerzuty do kości i intensywna fizjoterapia mogłaby spowodować złamania.
- W przypadku braku kontaktu z chorym, po ustaleniu z lekarzem i gdy stan chorego jest stabilny, wykonujemy ćwiczenia bierne.
Jeżeli chory jest świadomy i pozostaje w logicznym kontakcie, podczas ćwiczeń:
- Zaplanuj wraz z chorym konkretny czas w ciągu dnia, który przeznaczycie na ćwiczenia.
- Powiedz choremu, co zamierzasz zrobić i jak będzie przebiegało dane ćwiczenie.
- Rozmawiaj z chorym, zapytaj jakie ma preferencje. Zapewnij warunki, w których Twój podopieczny będzie się czuł bezpiecznie, intymnie i zachowa godność.
- Na bieżąco mów choremu co robisz i uzyskuj na to jego zgodę. Pytaj chorego, czy wszystko w porządku.
- Zachowaj spokój, zapewnij chorego o swojej trosce. Miej dobre nastawienie, które często udziela się choremu.
Gdy z chorym nie ma kontaktu logicznego:
- Zapewnij choremu warunki do ćwiczeń, wykaż się troską i cierpliwością.
- Mów do chorego na bieżąco co zamierzasz zrobić i jak to będzie przebiegało.
- Obserwuj chorego. Każda gwałtowna zmiana zachowania to sygnał, że chory czuje dyskomfort.
Jeśli w trakcie ćwiczeń dolegliwości chorego nasilą się:
-
Zachowaj spokój
Przerwij czynności i zachowaj spokój, co zapewni poczucie bezpieczeństwa choremu.
-
Ustabilizuj stan chorego
Spróbuj ustabilizować stan chorego: zmień pozycję chorego, podaj zalecane leki, spróbuj zmniejszyć lęk chorego.
-
Odłóż ćwiczenia na później
Spróbuj wrócić do danej czynności później: za kilka godzin lub następnego dnia.
