Instrukcja postępowania w przypadku paniki oddechowej
- Otwórz okno (nie bój się przeciągu), zmniejsz temperaturę w pomieszczeniu (optymalna temperatura to 18 stopni C), utrzymuj odpowiednią wilgotność powietrza.
- Pomóż choremu przybrać odpowiednią pozycję, w której odczuwa poprawę, zmniejszenie duszności (najczęściej pozycja siedząca lub półsiedząca).
- Jeśli chory leży w łóżku medycznym, powinien złapać się za barierki, co uruchomi mięśnie obręczy barkowej i pomoże oddychać całą klatką piersiową.
- Zastosuj domowy wentylator lub wiatraczek. Ustaw wiatraczek w wybranej przez chorego odległości i skieruj strumień powietrza na twarz chorego. Da to subiektywne uczucie większej ilości powietrza.
- Stwórz poczucie bezpieczeństwa i spokoju - wyjaśnij przyczyny paniki.
- Zapewnij chorego, że atak duszności jest przejściowy i że zrobicie wszystko, aby minął. Mów o tym, co zamierzasz zrobić, po co i jaki ma to przynieść skutek.
- Pomóż choremu w oddychaniu. Dopilnuj, aby chory wykonywał głębokie, spokojne wdechy. Pokaż możliwości kontroli oddychania i zastosuj ćwiczenia oddechowe.
- Czynności wykonuj wolno i za zgodą chorego. Pytaj chorego, jak się czuje, czego się obawia, czy sam ma jakiś pomysł, aby poprawić swój komfort.
- Zastosuj leki wcześniej zalecone przez lekarza, w tym leki doraźne (do stosowania w sytuacjach kryzysowych). Zawsze miej pod ręką schemat podawania leków.
- Po konsultacji z lekarzem podłącz koncentrator tlenu. Bardziej wskazane jest dawkowanie tlenu przez tzw. ,,wąsy”, a nie przez maskę, ponieważ w nasilonej duszności maska może potęgować niepokój. Uwaga: tlenoterapia nie jest postępowaniem zalecanym u każdego chorego z dusznością, a jej stosowanie należy ograniczyć do krótkotrwałego. Przepływ tlenu powinien być zawsze indywidualnie dopasowany do chorego, zgodnie z zaleceniami lekarza.
- Spróbuj odwrócić uwagę chorego od duszności – włącz muzykę, poczytaj książkę.
Najczęstsze przyczyny ataku paniki
- zła komunikacja z chorym: kiedy ukrywamy rzeczywisty stan chorego, nie informujemy o rozpoznaniu, przyczynach duszności i możliwych metodach leczenia mogą pojawić się lęki
- postęp choroby nowotworowej, w związku z tym osłabienie siły mięśniowej, wyniszczenie, duszność spoczynkowa
- nieregularne stosownie zaleconych leków, pomijanie dawek czy obniżanie dawki
- nasilenie przyczyn odwracalnych, np. niedokrwistość, wysięki w jamach ciała (np. płyn w opłucnej, wodobrzusze, zakażenie)
Jeżeli chory jest pod opieką hospicjum domowego lub Poradni medycyny paliatywnej, zespół opieki paliatywnej może przeszkolić opiekuna i chorego jak radzić sobie w sytuacji napadu duszności.