Jak radzić sobie z dusznością u chorego?

Dorota Olszewska lekarz, Kierownik Medyczny Puckiego Hospicjum

Autor

Dorota Olszewska Lekarz, Kierownik Medyczny Hospicjum

3 minuty czytania

Udostępnij
Udostępnij
- Na Facebooku
- Na Linkedinie
- W wiadomości
- Kopiuj
Drukuj zawartość strony
Pobierz w formacie PDF

Duszność to subiektywne odczucie trudności w oddychaniu.

Objawia się przyśpieszonym oddechem (w prawidłowych warunkach liczba oddechów to 12-16 na minutę). Duszność wysiłkowa występuje prawie u wszystkich chorych w stanach terminalnych. Duszność spoczynkowa występuje u ok 30 - 50% chorych, a w przypadku raka płuca aż w 70%.

Duszność psychogenna to objaw występujący pod wpływem stresu, ataku paniki, stanów depresyjnych.

Inne przyczyny duszności:

bezpośrednio związane z nowotworem, np. naciek płuca przez nowotwór, zamknięcie dużego oskrzela, płyn w jamie opłucnowej
wynikające z samego stanu chorego z zaawansowaną chorobą, np. osłabienie siły mięśniowej, anemia, ból, zapalenie płuc
współistnienie innych chorób, np. POCHP, astma oskrzelowa, niewydolność serca, lęk, depresja, SLA, SM
powikłania po leczeniu - chemioterapia (zwłóknienia płuc), radioterapia (popromienne zapalenia płuc), po zabiegach operacyjnych płuca (resekcja płuca)
przyczyny odwracalne np. zapalenie płuc, niewydolność serca, płyn w opłucnej.

Jeśli chory ma dolegliwości ze strony układu oddechowego

Odczuwanie nasilonej duszności nie zawsze musi odpowiadać zaawansowaniu choroby. Niekiedy emocje, a szczególnie lęk, mogą wzmagać duszność lub powodować panikę oddechową.
Ważne jest ustalenie z lekarzem planu leczenia i sposobów radzenia sobie z dolegliwościami, w tym z atakami paniki oddechowej.
Określone postępowanie lekarza przy dusznościach wynika z analizy mechanizmów narastania tej dolegliwości. Ważne, aby od samego początku opieki szczerze rozmawiać z lekarzem i przekazywać mu wszystkie informacje.
Poziom nasilenia duszności chory może wskazać na skali duszności. Zapytaj chorego, na jakim poziomie odczuwa duszność.

skala odczuwalnej duszności od 1 do 10

Istotna jest świadoma decyzja chorego dotycząca konkretnego planu postępowania przy dusznościach. Chory ma prawo wyboru metody postępowania i może zmienić swoje zdanie.
Objawy duszności mogą wynikać z powodu osłabienia, wyniszczenia w przebiegu choroby - osłabienia siły mięśniowej, w tym mięśni biorących udział w procesie oddychania. W miarę możliwości, jeśli stan chorego na to pozwala, wykonuj z chorym ćwiczenia oddechowe przy dusznościach.
Lekarz prowadząc farmakoterapię może zalecić leki przeciwdepresyjne, uspokajające, wyciszające, do stosowania stale lub doraźnie (w chwilach narastania duszności i lęku).
Cennym uzupełnieniem postępowania farmakologicznego i rehabilitacji oddechowej jest stosowanie technik relaksacyjnych. Technikę indywidualnie dobiera psycholog, w konsultacji z lekarzem prowadzącym.
Skuteczną pomoc choremu, który cierpi z powodu duszności jest w stanie zapewnić interdyscyplinarny zespół opieki paliatywnej. Jeśli chory kwalifikuje się do opieki paliatywnej, znajdź w swoim rejonie Poradnię medycyny paliatywnej lub hospicjum domowe, gdzie otrzymasz pomoc lekarza, fizjoterapeuty i psychologa.